Peterselie en selderij

De lente toont kracht van de ontluikende bomen, de struiken die plots niet meer doods aandoen, groen dat de grond uitkomt… geweldig allemaal. Maar dat is nu nog lang niet aan de orde.

Het wordt dus tijd om de lente in huis te halen. Velen doen dat door keukenkruiden te kopen en die te gebruiken in het eten. Natuurlijk is niets zo lekker als vers uit de tuin, maar het geeft je toch even het gevoel van de lente. Keukenkruiden zijn niet alleen lekker, maar danken deze naam aan het feit dat ze een positieve werking hebben op de spijsvertering.

Dit keer een kleine indruk van peterselie en selderij.

Peterselie, ofwel Petroselinum sativum / Apium petroselinum.

Petroselinum is een verbastering van petra = rots en selinon = selderie; sativum betekent gekweekt en apium is Keltisch voor water, wat in de werking naar voren komt (vochtafdrijvend).

Het is een tweejarige plant met een witte penwortel die wat vertakkingen heeft. De getande en gekrulde groene blaadjes zijn in drieën verdeeld en zitten aan een stevige driehoekige stengel. In de zomer kunnen er (als je hem laat uitlopen) mooie crème­kleurige bloemetjes aankomen die geurende zaden voortbrengen. Hij kan wel tot 80 cm hoog worden.

Het verhaal gaat dat meneer Peter altijd ruzie had met zijn vrouw Selie. Op een gegeven moment is een tovenaar het zat en besluit ze samen te voegen in een plant… en jawel, de peterselie is geboren. Het mannelijke en vrouwelijke verenigd in één plant, wat vertaald kan worden naar man en vrouw, verenigd in een lichaam. Je bent in balans, en misschien wel hierdoor is de relatie in balans. Het is een symbool van vreugde, ik denk om de bovenliggende redenen.

De plant is een sterke vochtafdrijver; hij wordt gebruikt bij blaasverlamming, nier- en blaasklachten en zelfs bij oedeem. Ook bij hoge bloeddruk kan hij goed gebruikt worden (vaak een disbalans in de vochthuishouding; de plant bevat flavonoïde wat het hart en bloeddruk reguleert). Het werkt ook gasdrijvend.

De plant is heel goed voor de spijsvertering en dus geschikt om te worden gebruikt als keukenkruid. Als je last krijgt van heesheid, keelpijn en/of stemverlies is een beker warme melk met peterselie zeer aangenaam en helend. Terwijl het kauwen van peterselie bij veel knoflook-inname een frisse mondgeur achterlaat.

Ook hormonaal is het een krachtpatser, hij bevat veel etherische olie (apiol). Deze kan abortief werken: natuurlijk niet als je de bladeren gebruikt in de keuken, maar meer als je hem drie maal daags gebruikt als tinctuur / thee gemaakt van de zaden.

Hij bevordert ook de menstruatie en stopt de borstvoeding (takjes peterselie in je beha doen). Hij zou zelfs bij impotentie ingezet kunnen worden.

De plant heeft bij medisch gebruik wel wat bijwerkingen, waaronder hartkloppingen, zenuwontstekingen, beschadiging van de lever en nierkanker (bij langdurig veel gebruik) en zelfs op den duur verlammingen.

Nogmaals, dat wil niet zeggen dat je de bladeren niet kunt gebruiken in de maaltijd, maar mocht je drie maal daags de zaden gaan gebruiken: hou het dan goed in de gaten.

Voor de oogst gebruikt men de rijpe zwarte zaden. Omdat de zaden vrij klein zijn, moet een zakje om de bloem worden gebonden om ze makkelijk te kunnen oogsten. De zaden moeten na de oogst nog even nadrogen. Bij thee kun je het beste alleen een koud aftreksel maken, omdat de zaden bij verwarming veel geneeskracht verliezen. Verder kun je er tinctuur van maken. Het blad gebruik je als keukenkruid.

Selderij ofwel de Apium graveolens

Apium is Keltisch voor water, hij is dan ook vochtafdrijvend. Graveolens betekent sterk geurend, en dat is hij.

Het is een tweejarige plant met een penwortel. Het eerste jaar komt er een blad­rozet, waarna hij in het tweede jaar gaat groeien tot de plant die we kennen. Hij kan wel tot 1 meter hoog worden. De bladeren zijn ingesneden, lichtgroen en getand. Als je hem laat uitlopen komen er witcrème-achtige bloemen aan die geurende zaden voortbrengen. De plant is zwak giftig; daarom word hij altijd licht gekookt gebruikt.

De plant komt van origine uit India en is via de Middellandse Zee door Karel de Grote meegenomen naar ons gebied. Hij groeit vooral bij zee en zoutachtige moerassen en is al eeuwen bekend om zijn geneeskracht.

In de Griekse tijd werden er bij begrafenissen selderijkransen meegegeven aan de overledene als symbool voor de weder­geboorte. Tevens werd selderij genuttigd bij de begrafenismaaltijd, als afrodisiacum (sekslustverhoger), waardoor de overledene sneller kan reïncarneren.

Zoals vermeld is het een goede vochtafdrijver, waardoor hij goed zijn werk doet bij blaasontsteking. Als keukenkruid heeft het een goede werking op de spijsvertering. Hij is evenals peterselie gasdrijvend; dit kan ook in de vorm van boeren zijn.

Een heel speciale werking is wel dat het ingezet kan worden bij malaria, drie maal daags het sap van het groen innemen op de koortsvrije dagen.

Op het hormonale vlak werkt hij – buiten de sekslustopwekkende werking – ook bevorderend op de menstruatie.

De zaden zijn ook hier het meest geneeskrachtig; gebruik ze drie maal daags. In dit geval wederom als tinctuur en thee maar wel het koude aftreksel. En, zoals gezegd,

gebruik je het blad als keukenkruid.

Toch even leuk om de keukenkruiden op een andere manier te bekijken, maar ik zou vooral zeggen: blijf lekker genieten van hun smaak.

Marjan Hofstra, kruidenvrouw

kruidenkracht@hotmail.com